KURUT NEDİR, NASIL YAPILIR?
Kurut, küçükbaş sütlerinden elde edilen, göçebe kültüründe oldukça yaygın olarak tüketilmiş önemli bir süt ürünüdür.
Tarihte oldukça eski bir kökeni olan kurut, kurt, gurt, gurut, keş, keşk, terne, çörten, torak gibi farklı isimlerle de bilinmektedir. Eski zamanlarda göçebe şekilde yaşayan toplumların bol süt olduğu zamanlarda yoğurttan veya yayık altı ayranından yaptığı fermente bir süt ürünüdür. Kurutularak ve tuzlanarak hazırlanan kurut, uzun süre saklanmak amacıyla yapılmıştır ve yapılmaktadır. Tarhananın öncü tarifi olduğu da söylenmektedir.
Kurut sözcüğünün belgelenmiş ilk kaynağı, 1070 yılında Balasagunlu Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutadgu Bilig'dir. "Kutlu Olma Bilgisi" anlamına gelen bu eserde, yönetim sanatıyla ilgili bilgilerin yanı sıra Türk yemek kültüründen bazı yiyeceklerle birlikte kurut da yer almaktadır.
Kurut Nasıl Yapılır?
Yaklaşık 15 kilogram kadar süt kaynatılır ve mayalanarak yoğurt yapılır. Yoğurt 1 gece dinlendirildikten sonra bez torbaya konularak ve üzerine bir de taş koyarak iyice süzülmesi sağlanır. 2 gün kadar bekleyen yoğurttan yaklaşık 2-3 kiloluk kuru maddesi kalır. Bu süzme bir kaba alınır ve 2-3 yemek kaşığı tuz eklenerek tuz ile yoğrulur. Yoğrulma işlemi bittikten sonra da istenen şekil verilir ve hazırlanan kurutlar kuruması için güneşe serilir. Belirli aralıklarla kurutun güneş alan kısmı değiştirilerek her tarafının kuruması sağlanır. Mevsimine ve güneş şiddetine göre 7-10 saat sonra kurut tam anlamıyla kurur ve hazır hale gelir. Bu işlemler sonucu elde edilen kurutun, yaklaşık %81’i kuru madde, %14’u kuru madde yağ, %4,5 kadarı da tuz olmaktadır.
Not
Kurutun içine buğday, çeşniler ya da faklı içerikler koyarak besin değerini ve lezzetini artırabilirsiniz.
